سفتریاکسون، با نام تجاری Rocephin هم موجود است، آنتی بیوتیکی است که برای درمان تعدادی از عفونت های باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین گاهی اوقات قبل از جراحی و به دنبال زخم نیش، برای جلوگیری از عفونت استفاده می شود. سفتریاکسون به دو صورت تزریق وریدی و عضلانی استفاده می شود.
در ادامه ی این مطلب از تک پزشک، عوارض، موارد مصرف این دارو را برای شما تشریح خواهیم کرد.
موارد مصرف
سفتریاکسون در درمان‌عفونتهای ناشی از باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی حساس به دارو از جمله عفونت‌استخوان و مفاصل، پنومونی و پنومونی باکتریایی، عفونتهای پوستی و بافتهای نرم، اوتیت مدیا و عفونتهای مجاری ادرار مصرف می‌شود.
سفتریاکسون برای درمان تجربی مننژیت باکتریایی نیز مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا موثرترین عامل ضد استرپتوکوک پنومونیه است. همچنین سفتریاکسون انتخاب بسیار خوبی در درمان سوزاک و سالمونلا است.
به صورت موردی این دارو برای موارد زیر استفاده می شود:
عفونت گوش میانی
اندوکاردیت
مننژیت
ذات الریه
عفونت های استخوانی و مفاصل
عفونت داخل شکمی
عفونت های پوستی
عفونت های دستگاه ادراری
مکانیسم اثر
مانند پنی سیلینها که بر دیواره باکتریها موثرند، سفتریاکسون از طریق مهار سنتز دیواره سلول باکتری موجب ناپایداری اسموتیک باکتری شده و آثار باکتریسیدی دارد.
عوارض جانبی
واکنشهای آلرژیک مانند کهیر و ضایعات جلدی و علایم حساسیت مفرط شامل شوک آنافیلاکتیک می تواند از عوارض جانبی شایع این دارو باشد.
سفتریاکسون در صفرا ته نشین می شود و باعث ایجاد سنگهای کاذب صفرا در اثر رسوب دارو می گردد.
به صورت کلی عوارض این دارو می تواند شامل موارد زیر باشد:
ائوزینوفیلی
ترومبوسیتوز
افزایش در آنزیم های کبدی
اسهال
لکوپنی
افزایش سطح بیلی روبین کبدی و به طبع زردی چشم و پوست
واکنش های موضعی: درد، حساسیت، سوزش
راش پوستی
مرگ مشکوک با مصرف سفتریاکسون
با توجه به ثبت ۷۱ مورد مرگ مشکوک به مصرف سفتریاکسون طی سالهای ۱۳۷۷ الی شهریور ۱۳۹۰ در مرکز ADR ایران و نظر به اینکه این فراورده بیشترین تعداد عوارض( ۲۳۸۸ مورد از ۲۸۲۵۱ مورد بیمار دچار عارضه به ثبت رسیده در مرکز ADR ایران ) و نیز بیشترین تعداد موارد مرگ مرتبط با مصرف دارو را دربانک اطلاعاتی عوارض به ثبت رسیده درمرکز ADR ایران به خود اختصاص می دهد.
همچنین بخوانید: پنی سیلین و عوارض آن
نکات بسیار مهم در مصرف این دارو
باید موارد زیر حتما در مصرف این دارو هم از طرف بیمار و هم از طرف پزشک رعایت شود.
۱. تجویز ومصرف سفتریاکسون در مواردی مانند سرماخوردگی وسایر مواردی که ازجمله موارد مصرف تأیید شده این فراورده نیست جداً خودداری شود .
۲. از تزریق سریع وریدی سفتریاکسون جداً خودداری شده، انفوزیون (سرعت ورود) وریدی در محلول مناسب حداقل ۱۵ الی ۳۰ دقیقه به طول انجامد.
۳. اگر به موارد زیر حساسیت دارید باید بسیار مراقب باشید:
سفالوسپورین ها مانند سفالکسین، سفیکسیم، سفتازیدیم، سفازولین و…
پنی سیلین ها
مصرف سفتریاکسون در بیماران با سابقه حساسیت به سفتریاکسون یا سایر سفالوسپورین ها ممنوع می باشد.
همچنین با توجه به حساسیت متقاطع پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها در صورت وجود سابقه حساسیت به پنی سیلین ها نیز تجویز این فراورده فقط در مواقع بسیار ضروری و با احتیاط فراوان صورت پذیرد .
۴. تزریق سفتریاکسون باید صرفاً توسط افراد مجرب، در مراکز مجهز به سیستم احیاء انجام گیرد و از تزریق توسط افراد غیر حرفه ای یا در مکانهای غیر از مراکز درمانی مجهز به امکانات احیاء جداً خودداری شود.
۵. مصرف همزمان سفتریاکسون با محلولها یا فراورده های حاوی کلسیم در نوزادان حتی به صورت انفوزیون از رگهای متفاوت ممنوع می باشد.
۶. حتی الامکان از مصرف محلولها یا فراورده های حاوی کلسیم تا ۴۸ ساعت پس از آخرین دوز سفتریاکسون در تمام گروههای سنی اجتناب گردد.
۷. مصرف سفتریاکسون در نوزادان مبتلا به هایپر بیلی روبینما، بویژه نوزادان زودرس ممنوع می باشد.
مطالعات نشان داده است که : سفتریاکسون قادر به جابجایی بیلی روبین از محل اتصال به آلبومین سرم می باشد، ولذا امکان ایجاد آنسفالوپاتی ناشی افزایش بیلی روبین در این بیماران مطرح می باشد .
۸. استفاده از رقیق کننده های حاوی کلسیم مانند محلول رینگر به منظور آماده سازی سفتریاکسون جهت تزریق ممنوع می باشد.
۹. مسئولین فنی داروخانه ها باید از تحویل بدون نسخه این فراورده (همانند سایر داروهای تحت نسخه ) جداً خودداری نمایند، بدیهی است تحویل بدون نسخه دارو توسط داروخانه پیگرد قانونی خواهد داشت وبر اساس قانون برخورد خواهد شد .
همچنین بخوانید: آمپول دمیترون چیست؟
