از کجا بدانیم کم خونی داریم؟

کم‌خونی وضعیتی است که در آن سلول‌های قرمز خون سالم برای حمل مقدار کافی اکسیژن به بافت‌های بدن کافی نیستند. کم‌خونی می‌تواند باعث احساس خستگی و ضعف در شما شود.انواع زیادی از کم‌خونی وجود دارند، که هریک دلیل خاص خود را دارند. کم‌خونی می‌تواند موقت یا بلندمدت باشد، و می‌تواند در بازه خفیف تا شدید قرار بگیرد. اگر شک دارید که دچار کم‌خونی شده‌اید به پزشک مراجعه کنید. کم‌خونی می‌تواند علامت هشداردهنده بیماری جدی باشد.روش‌های درمان کم‌خونی از مصرف مکمل‌ها تا اجرای روندهای پزشکی هستند. ممکن است بتوانید با خوردن رژیم غذایی متنوع و سالم از برخی انواع کم‌خونی پیشگیری کنید.انواع کم خونیکم‌خونی آپلاستیککم‌خونی کمبود آهنکم‌خونی سلول داسیتالاسمیکم‌خونی کمبود ویتامینعلائم کم خونیعلائم کم‌خونی بسته به علت آن متفاوت هستند. اگر کم‌خونی براثر بیماری مزمنی ایجاد شود، ممکن است بیماری آن را پنهان کند، و بنابراین ممکن است با آزمایش برای وضعیت دیگری تشخیص داده شود.بسته به دلایل کم‌خونی، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید. علائم، اگر وجود داشته باشند، شامل موارد زیر هستند:– خستگی– ضعف– پوست زردرنگ یا رنگ‌پریده– ضربان قلب نامنظم– تنگی نفس– سرگیجه و سبکی سر– درد قفسه سینه– دست‌ها و پاهای سرد– سردرددر ابتدا، کم‌خونی می‌تواند به قدری خفیف باشد که متوجه آن نشوید. اما با بدتر شدن کم‌خونی علائم آن هم بدتر می‌شوند.چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم اگر احساس خستگی می‌کنید و دلیل آن را نمی‌دانید، مشاوره آنلاین پزشکی داشته باشد.خستگی دلایل دیگری علاوه بر کم‌خونی هم دارد، بنابراین فرض نکنید که اگر خسته هستید حتما کم‌خونی دارید. برخی افراد وقتی خون اهدا می‌کنند متوجه می‌شوند که هموگلوبین آنها کم است، که نشان‌دهنده کم‌خونی است. اگر به شما گفته شود که به دلیل هموگلوبین پایین نمی‌توانید خون اهدا کنید، به پزشک خود مراجعه کنید.دلایل کم خونیکم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که خون شما گلبول قرمز کافی نداشته باشد.این اتفاق وقتی می‌افتد که:– بدن شما گلبول قرمز کافی نمی‌سازد– خونریزی باعث از دست دادن گلبول‌های قرمز خون با سرعتی بیشتر از توان جایگزینی آنها می‌شود– بدن شما گلبول‌های قرمز خون را از بین می‌بردگلبول‌های قرمز چه کاری انجام می‌دهند بدن شما سه نوع سلول خونی می‌سازد – گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت، پلاکت‌ها برای کمک به انعقاد خون و گلبول‌های قرمز برای حمل اکسیژن در کل بدن.گلبول‌های قرمز حاوی هموگلوبین هستند – پروتئین غنی از آهنی که به خون رنگ قرمز می‌دهد. هموگلوبین گلبول‌های قرمز خون را قادر می‌سازد که اکسیژن را از ریه‌ها به تمام قسمت‌های بدن منتقل کنند و کربن دی‌اکسید را از قسمت‌های دیگر بدن به ریه‌ها حمل کنند تا بازدم شوند.بیشتر سلول‌های خونی، از جمله گلبول‌های قرمز خون، به طور منظم در مغز استخوان تولید می‌شوند – ماده‌ای نرم و متخلخل که درون حفره‌های بسیاری از استخوان‌های بزرگ بدن یافت می‌شود. برای تولید هموگلوبین و گلبول قرمز، بدن به آهن، ویتامین ب-۱۲، فولات و مواد مغذی دیگر موجود در مواد غذایی مصرفی نیاز دارد.دلایل کم‌خونی انواع مختلف کم‌خونی دلایل مختلفی دارند. از جمله:– کم‌خونی ناشی از کمبود آهن. این نوع رایج کم‌خونی به دلیل کمبود آهن در بدن رخ می‌دهد. مغز استخوان باید هموگلوبین بسازد. بدون آهن کافی، بدن نمی‌تواند هموگلوبین کافی برای گلبول‌های قرمز خون بسازد.بدون مکمل آهن، این نوع کم‌خونی در بسیاری از زنان باردار رخ می‌دهد. همچنین به دلیل از دست دادن خون، از جمله خونریزی شدید قاعدگی، زخم، سرطان و مصرف منظم برخی مسکن‌های بدون نسخه، به‌ویژه آسپرین، رخ می‌دهد که می‌تواند باعث التهاب دیواره معده و درنتیجه از دست دادن خون شود.– کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین. علاوه بر آهن، بدن به فولات و ویتامین ب-۱۲ برای تولید گلبول‌های قرمز سالم نیاز دارد. رژیم غذایی فاقد این مواد و مواد مغذی اصلی دیگر می‌تواند باعث کاهش تولید گلبول قرمز خون شود.همچنین برخی از افرادی که ویتامین ب-۱۲ کافی مصرف می‌کنند نمی‌توانند ویتامین را جذب کنند. این مساله موجب کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین می‌شود، که کم‌خونی مخرب هم نام دارد.– کم‌خونی التهابی. بیماری‌های خاص – از قبیل سرطان، HIV/ ایدز، روماتیسم مفصلی، بیماری کلیه، بیماری کرون و بیماری‌های التهابی مزمن یا حاد دیگر – می‌توانند با تولید گلبول‌های قرمز خون تداخل کنند.– کم‌خونی آپلاستیک. این کم‌خونی نادر و خطرناک زمانی رخ می‌دهد که بدن گلبول قرمز کافی تولید نکند. دلایل کم‌خونی آپلاستیک شامل عفونت، داروهای خاص، بیماری‌های خودایمنی و قرارگیری در معرض مواد شیمیایی هستند.– کم‌خونی مربوط به بیماری مغز استخوان. چند نوع بیماری، از قبیل سرطان خون و میلوفیبروز، می‌تواند با تاثیر بر تولید خون در مغز استخوان باعث کم‌خونی شود. اثرات این انواع سرطان و ناهنجاری‌های شبه-سرطان از خفیف تا تهدیدکننده هستند.– کم‌خونی همولیتیک. این دسته کم‌خونی‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که گلبول‌های قرمز سریعتر از میزانی تخریب شوند که مغز استخوان بتواند آنها را جایگزین کند. بیماری‌های خاص خونی تخریب گلبول قرمز را بالا می‌برند. ممکن است کم‌خونی همولیتیک را به ارث ببرید، یا بعدها در زندگی به آن مبتلا شوید.– کم‌خونی ناشی از سلول داسی شکل. این وضعیت ارثی و گاهی جدی یک کم‌خونی همولیتیک است. این نوع کم‌خونی از شکل معیوب هموگلوبین ایجاد می‌شود که گلبول‌های قرمز را مجبور می‌کند شکل هلالی غیرعادی (داسی شکل) را درنظر بگیرند. این سلول‌های نامنظم خون به مرگ زودرس دچار می‌شوند، که منجر به کمبود مزمن گلبول‌های قرمز خون می‌شود.عوامل ریسک این عوامل شما را در خطر بالای کم‌خونی قرار می‌دهند:– مواد معدنی فاقد ویتامین‌ها و مواد معدنی خاص. رژیم غذایی حاوی آهن، ویتامین ب-۱۲ و فولات کم خطر کم‌خونی را بالا می‌برد.– ناهنجاری‌های روده. ابتلا به ناهنجاری روده که بر جذب مواد مغذی در روده کوچک تاثیر می‌گذارد – از جمله بیماری کرون و بیماری سلیاک – شما را در معرض خطر کم‌خونی قرار می‌دهد.– قاعدگی. به طور کلی، زنانی که دچار یائسگی نشده‌اند نسبت به مردان و زنان یائسه در خطر ابتلا به کم‌خونی ناشی از کمبود آهن بالاتری قرار دارند. قاعدگی باعث از دست رفتن گلبول‌های قرمز می‌شود.– بارداری. اگر باردار هستید و مولتی‌ویتامین دارای آهن و اسیدفولیک مصرف نمی‌کنید، در ریسک بالای ابتلا به کم‌خونی قرار دارید.– شرایط مزمن. اگر سرطان، ازکارافتادگی کلیه، دیابت یا شرایط مزمن دیگری دارید، ممکن است در خطر ابتلا به کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن قرار بگیرید. این شرایط می‌توانند منجر به کمبود گلبول‌های قرمز خون شوند.از دست دادن خون به صورت آهسته و مزمن بر اثر زخم یا منبع دیگری در بدن می‌تواند ذخیره آهن در بدن را تخلیه کند و منجر به کم‌خونی ناشی از کمبود آهن شود.– سابقه خانوادگی. اگر خانواده شما سابقه کم‌خونی ارثی دارد، از جمله کم‌خونی ناشی از سلول داسی-شکل، ممکن است در خطر بالای ابتلا به این وضعیت باشید.– عوامل دیگر. سابقه عفونت‌های خاص، بیماری‌های خونی و ناهنجاری‌های خودایمنی خطر کم‌خونی شما را بالا می‌برند. مصرف الکل، قرارگیری در معرض مواد شیمیایی سمی، و مصرف برخی داروها می‌تواند بر تولید گلبول قرمز تاثیر گذاشته و منجر به کم‌خونی شود.– سن. افراد بالای ۶۵ سال در خطر کم‌خونی بیشتری قرار دارند.عوارض کم‌خونی اگر درمان نشود می‌تواند باعث مشکلات سلامتی بسیاری شود، از جمله:– خستگی شدید. کم‌خونی شدید می‌تواند شما را به حدی خسته کند که نتوانید وظایف روزانه خود را کامل کنید.– عوارض بارداری. زنان باردار مبتلا به کم‌خونی ناشی از کمبود فولات احتمالا عوارضی از قبیل زایمان زودرس دارند.– مشکلات قلبی. کم‌خونی می‌تواند منجر به ضربان قلب تند یا نامنظم (آریتمی) شود. وقتی کم‌خون هستید قلب باید خون بیشتری پمپ کند تا کمبود اکسیژن خون را جبران کند. این مساله منجر به بزرگتر شدن قلب یا از کارافتادن قلب می‌شود.– مرگ. برخی از کم‌خونی‌های ارثی از قبیل کم‌خونی سلول داسی- شکل می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی برای حیات باشد. از دست دادن خون زیاد منجر به کم‌خونی حاد و شدید شده و ممکن است کشنده باشد.پیشگیری بسیاری از انواع کم‌خونی قابل پیش‌گیری نیستند. اما می‌توانید با خوردن رژیم غذایی سالمی که حاوی ویتامین و مواد معدنی متنوعی از قبیل موارد زیر باشد، ازکم‌خونی ناشی از کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین بپرهیزید:– آهن. مواد غذایی غنی از آهن گوشت گاو و گوشت‌های دیگر، لوبیا، عدس، غلات غنی شده با آهن، سبزیجات با برگ سبز تیره، و میوه خشک شده را دربرمی‌گیرند.– فولات. این مواد مغذی، و اسید فولیک نوع مصنوعی آن، در میوه‌ها و آبمیوه‌ها، سبزیجات دارای برگ سبز تیره، نخودسبز، لوبیا قرمز، بادام‌زمینی، و محصولات حبوبات غنی شده، از قبیل نان، غلات، پاستا و برنج یافت می‌شوند.– ویتامین ب-۱۲٫ مواد غذایی غنی از ویتامین ب-۱۲ شامل گوشت، محصولات لبنی، و غلات غنی شده و محصولات سویا هستند.– ویتامین ث. مواد غذایی غنی از ویتامین ث شامل مرکبات و آبمیوه آنها، فلفل، بروکلی، گوجه‌فرنگی، خربزه و توت‌فرنگی هستند. همچنین این مواد جذب آهن را بالا می‌برند.اگر نگران جذب مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی از مواد غذایی هستید، از پزشک خود بپرسید که آیا مولتی‌ویتامین به شما کمک می‌کند.