یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی زگیل تناسلی یا اچ پی وی است که حداقل ۵۰ دردصد از زنان و مردانی که رابطه جنسی نامشروع دارند به آن مبتلا می شوند.
دکتر محمدرضا صفرینژاد، استاد دانشگاه و جراح و متخصص بیماریهای کلیه و مجاری ادراری معتقد است در حال حاضر این بیماری مانند سوزاک چنان شایع است که بسیاری از افراد جامعه را درگیر کرده و باید در این زمینه اطلاعات کافی به زوجها داده شود تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود.
زگیلتناسلی چیست؟
نام دیگر زگیلهای تناسلی، زگیلهای آمیزشی است. این زگیلها بهصورت ضایعات گوشتی خاکستریرنگ در ناحیه دستگاه تناسلی مردان و زنان دیده میشوند و شایعترین بیماری ویروسیای هستند که از راه تماس جنسی منتقل میشود.
در دنیا حدود ۲۷ درصد افراد فعال از نظر جنسی به این ویروس آلوده هستند. این زگیلها نواحی مرطوب دستگاه تناسلی را گرفتار میکند و در بسیاری از موارد آنقدر کوچک هستند که ممکن است با چشم غیرمسلح دیده نشوند.
عامل ابتلا به این بیماری چیست؟
عامل ایجاد آن نوعی ویروس به نام «ویروس پاپیلوم انسانی» (HPV) است که از طریق تماس مستقیم پوست به پوست منتقل میشود.
زگیلهای تناسلی بهشدت مسری هستند و فقط در یک رابطه زناشویی، احتمال انتقال بیماری از همسر مبتلا، حدود ۶۰ درصد است. یعنی اگر هر قسمتی از پوست و مخاط (مثل مخاط دهان) با ناحیه تناسلی فرد آلوده به ویروس تماس پیدا کند، امکان ابتلا به آن بسیار زیاد خواهد بود.
ویروس پاپیلوم انسانی بیش از ۱۰۰ نوع مختلف دارد. نوع ۶ و ۱۱ آن، علت ابتلا به ۹۰ درصد موارد زگیلهای تناسلی است. البته در تمام افراد آلوده به «ویروس پاپیلوم انسانی» باوجود آلودهبودن ناحیه تناسلی به ویروس، ضایعات زگیلی دیده نمیشود و آلودگی آنها مخفی است. درحقیقت ۵-۱ درصد افرادی که مبتلا به زگیل تناسلی هستند، با اینکه زگیلهایشان قابل مشاهده نیست اما ناقل عفونت هستند.
سایر انواع «ویروس پاپیلوم انسانی» میتوانند باعث ایجاد سرطان گردن رحم در زنان شوند. سردسته آنها ویروس پاپیلوم انسانی نوع ۱۶ است که از نوع بسیار پرخطر است.
باید توجه داشت زگیل معمولی پوست با زگیلهای ناحیه تناسلی تفاوت دارد و علت آن نوع دیگری از ویروس پاپیلوم انسانی است. بعضی از انواع ویروس پاپیلوم انسانی در ایجاد سرطانهای فرج، سرطان مقعد و سرطان آلت تناسلی دخیل هستند.
ابتلای مردان یا زنان؟ کدامیک
میزان شیوع زگیلهای تناسلی در زنان به همان اندازه مردان است، ولی علایم در زنان کمتر است. در مردان معمولا زگیلها در نوک آلت تناسلی دیده میشوند ولی در تنه آلت تناسلی، روی کیسه بیضه و اطراف و داخل مقعد هم میتوان آنها را یافت.
همچنین بخوانید: بیماری های تناسلی مردان کدامند؟
علائم زگیل تناسلی
علایم آن معمولا به صورت تجمع خوشهای زگیلهاست. این تجمع خوشهای، از چند عدد تا گرفتاری وسیع تمام ناحیه تناسلی و مقعد متفاوت است. در زنان علاوه بر قسمت خارجی دستگاه تناسلی، زگیلها داخل و خارج واژن، گردنرحم و اطراف مقعد نیز دیده میشوند.
در صورتی که در خانمی زگیل قابل مشاهده در قسمت خارجی دستگاه تناسلی وجود داشته باشد، باید از نظر وجود ضایعات زگیلی داخل واژن، گردن رحم و سایر نقاط مجاور دستگاه تناسلی بررسی شود.
بسیاری از زگیلهای داخل واژن بدون علامت هستند و گاهی تنها علامت آن خونریزی به دنبال رابطه زناشویی است.
زگیلها بهخودی خود، علایمی ندارند ولی به دلیل موقعیت خاص، باعث ایجاد خارش و سوزش میشوند. وجود آنها در محل خروج ادرار ممکن است باعث مسدودشدن راه خروج ادرار و بیمار به احتباس ادراری مبتلا شود. ضربه به این ناحیه باعث خونریزی میشود.
اندازه و شکل زگیل
اندازه زگیلها، از یک میلیمتر تا یک سانتیمتر متفاوت است. گاهی چند زگیل به هم میپیوندند و ظاهری شبیه گلکلم پیدا میکنند. اگر ترشحات ناحیه تناسلی فردی که به ویروس پاپیلوم انسانی آلوده است به هر طریق با دهان تماس داشته باشد، زگیلها داخل دهان و حلق نیز ایجاد میشوند.
آزمایش و تشخیص بیماری
تشخیص زگیلهای ناحیه تناسلی بر اساس سابقه و ظاهر ضایعات آسان است. گاهی ضایعات خیلی کوچک هستند و قابل مشاهده نیستند یا ظاهری گولزننده دارند و شبیه سایر بیماریهای پوستی به نظر میرسند.
در این صورت باید ضایعات را قابل مشاهده کرد. برای این کار پزشک محل موردنظر را با اسیداستیک ۵ درصد آغشته و مدت ۱۰-۵ دقیقه صبر میکند. اگر ضایعه سفید شود، دلیل بر وجود زگیل تناسلی است.
برای زنان باید برای بررسی هرگونه تغییری در دهانهی رحم که ممکن است نشانهای از عفونت HPV باشد، آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند. ممکن است عفونت HPV در زنان به سرطان رحم ختم شود.
همانطور که میدانید در زنان ۳۰ سال و بیشتر، انجام هر دو تست HPV و تست پاپ اسمیر تشخیص تغییرات سلولهای دهانه رحم را خیلی راحتتر میکند.
اگر هر دو تست منفی (نرمال) باشد، با اطمینان میتوان تست پاپ اسمیر و HPV را ۳ سال بعد انجام داد. (البته سایر عوامل خطر را نیز باید در نظر داشت)
برای زنان بالاتر از ۳۰ سال تست HPV در طول یک تست پاپ اسمیر عادی بهترین راه تشخیص زودهنگام پیش بدخیمی در دهانه رحم میباشد.
اگر هر دو تست نرمال باشد تستها باید فقط هر ۳ سال یکبار تکرار شوند. اجماع متخصصین، انجام تست HPV را در زنان زیر ۳۰ سال توصیه نمینماید. HPV در سرطان دهانه رحم یافت میشود.
تست مثبت، بار دوم بدین معنی نیست که خطر سرطان دهانه رحم خیلی بزرگ است.
برای درمان ضایعات چه اقدامهایی انجام میشود؟
درمورد زگیل های تناسلی فقط میتوان ضایعات زگیل مانند را تا حد زیادی از بین برد اما ویروس در بدن باقی میماند. درمان ضایعات زگیلی قابل مشاهده از آلودگی فرد نیز میکاهد ولی آن را کاملا از بین نمیبرد. گاهی زگیلهای تناسلی در ۲۰-۱۰ درصد موارد، ۴-۳ ماه بدون درمان ناپدید میشوند.
برای درمان زگیل راههای درمانی مختلفی مانند:
تجویز داروهای موضعی
لیزر
سوزاندن با حرارت
منجمدکردن.
میزان موثربودن و عوارض هر یک از این روشهای درمانی متفاوت است. هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند صددرصد، ضایعات زگیلی را از بین ببرد و از عود آنها جلوگیری کند. هر بیماری از یک روش درمانی خاص سود میبرد.
فراموش نکنید که تمام انواع درمانهای موضعی زگیلهای تناسلی میتوانند به ایجاد بافت سفت ناشی از ترمیم منجر شوند و در محل زگیلها، پوست، رنگدانههای خود را از دست میدهد و سفید میشود.
همچنین بخوانید: عفونت ادراری زنان
مبتلایان توجه کنند!
به نواحی دارای زگیل ضربه نزنید.
زگیلها به خودی خود عفونی هستند، از دستزدن به آنها خودداری کنید.
هرگز زگیل را نکنید و نکشید یا آن را نچلانید.
برای زنانی که زگیلهای تناسلی دارند، باید حتما تست پاپاسمیر انجام شود و از نظر وجود ویروس پاپیلوم انسانی در گردنرحم بررسی شوند.
دوره درمان تجویزشده پزشک را کامل کنید.
اگر ضایعه با اولین درمان برطرف نشود به بررسی و توجه بیشتری نیاز دارید.
استفاده از کاندوم در رابطه زناشویی، انتقال بیماری را تا حد زیادی کاهش میدهد، اما به صفر نمیرساند.
هر فرد مبتلا به زگیلهای تناسلی، باید تا کاملشدن دوره درمان از برقراری رابطه خودداری کند.
پیشگیری از زگیل تناسلی
بهترین و موثرترین راه پیشگیری، اجتناب از آلودگی است. سازمان غذا و داروی آمریکا یک واکسن مؤثر برای پیشگیری از عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی نوع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ به نام «گارداسیل» را در سال ۲۰۰۶ هم برای زن و هم برای مرد تایید کرد که در دنیا زنان از این واکسن به صورت وسیع استفاده میکنند.
در زنانی که قبلا آلوده به ویروس پاپیلوم انسانی نشدهاند، تجویز واکسن تقریبا صددرصد از آلوده شدن به ویروس پاپیلوم انسانی نوع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ پیشگیری میکند.
تزریق واکسن در زنانی که قبلا مبتلا به ویروس پاپیلوم انسانی بودهاند، کمتر موثر است و از ابتلای آنها به تمام انواع ویروس پاپیلوم انسانی جلوگیری نمیکند. این واکسن برای مردان و زنان ۲۶-۹ ساله مورد تایید قرار گرفته است.
نکته مهم در درمان زگیل تناسلی آموزش مناسب در مورد پرهیز از روابط جنسی ناسالم و پرخطر، پایبندی و وفاداری به ارکان خانواده می باشد.
از موارد دیگر حایز اهمیت پیگیری مناسب روند درمانی هست چرا که به خاطر ماهیت ویروسی و مسری بیماری ممکن هست ویروس به شکل نهفته در پوست موجود باشد و در جلسه اول درمان ضایعه مشخصی دیده نشود. به این منظور در اکثر موارد در درمان زگیلهای تناسلی نیاز به چند جلسه درمانی هست.
برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس، از نکات زیر خودداری کنید:
اجتناب از انجام لیزر و اپیلاسیون در مراکز غیرمجاز
عدم دستکاری نواحی مبتلا به زگیل
عدم کندن زگیل ها
عدم استفاده از تیغ برای اصلاح موهای ناحیه تا زمان بهبودی کامل
معاینه و درمان هر دو زوج
استفاده ازوسایل حفاظتی مانند کاندوم در روابط جنسی
همچنین بخوانید: خطرات پاره شدن کیست تخمدان