علاقه‌مندان به آشپزی حتما حداقل یک‌بار اسم رزماری را به عنوان طعم‌دهنده شگفت‌انگیز شنیده‌اند. این گیاه با نام علمی Rosmarinus Officinalis از گذشته یکی از گیاهان محبوب در طب سنتی محسوب می‌شود که خواص بسیار زیادی دارد. بنابراین اگر تاکنون تصور می‌کردید رزماری تنها یک گیاه خوش‌عطر است که طعم بی‌نظیری به غذاها می‌دهد، اشتباه می‌کردید. خواص رزماری از نظر طب سنتی طیف گسترده‌ای دارد که می‌توان تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به درمان بیماری‌های مختلف را شایع‌ترین فایده آن دانست.
اگر شما هم کنجکاو شده‌اید در مورد خواص رزماری و طریقه مصرف آن با اهداف درمانی بیشتر بدانید، در این مقاله از مجله دانشگاه مجازی همراه ما باشید تا شما را با فواید رزماری آشنا کنیم.
ارزش غذایی و خواص رزماری
رزماری گیاه بومی مناطق مدیترانه‌ای است که در حال حاضر در همه جای جهان پرورش داده می‌شود. این گیاه همیشه‌سبز و بسیار معطر در دسته نعناعیان قرار دارد و با پونه کوهی، اسطوخودوس، ریحان و آویشن هم خانواده است. در جدول زیر می‌توانید ارزش غذایی ۱۰۰ گرم رزماری تازه را مشاهده کنید:
| انرژی | ۱۳۱ کالری |
| کربوهیدرات | ۲۰.۷۰ گرم |
| پروتئین | ۳.۳۱ گرم |
| فیبر | ۱۴.۱۰ گرم |
| نیاسین | ۰.۹۱۲ میلی‌گرم |
| ویتامین C | ۲۱.۸ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۶۶۸ میلی‌گرم |
| کلسیم | ۳۱۷ میلی‌گرم |
خواص رزماری چیست؟
قدمت خواص رزماری از نظر طب سنتی برای درمان بیماری‌ها بسیار زیاد است. تحقیقات علمی انجام‌شده در مورد این گیاه هم نشان می‌دهند، رزماری با طبع گرم و خشک علاوه بر اینکه چاشنی بی‌نظیری برای غذاهاست، یک درمان موثر برای از بین بردن امراض مختلف نیز به‌شمار می‌آید. همچنین عطر شگفت‌انگیز این گیاه در صنعت عطرسازی کاربرد فراوانی دارد.
در ادامه با مهم‌ترین فواید رزماری برای سلامتی آشنا می‌شوید:
خواص رزماری برای مو
اغلب تولیدکنندگان محصولات مراقبت مو به دلیل مزایای بالای رزماری از این گیاه معطر در تولیدات متنوع مانند انواع شامپوها استفاده می‌کنند. در واقع روغن رزماری باعث تقویت ریشه مو و حجیم‌تر شدن آن می‌شود. از طرفی خاصیت التیام‌بخش این گیاه اثربخشی بالایی در درمان ریزش مو دارد. افراد مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک می‌توانند از روغن رزماری برای افزایش ضخامت موهای خود استفاده کنند.
بیشتر بخوانید:روغن بادام تلخ بهتر است یا شیرین؟
رزماری برای سرماخوردگی
رزماری به عنوان یک آنتی‌میکروبیال و آنتی‌اکسیدان قوی شناخته می‌شود. شما می‌توانید به راحتی در زمان سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر بیماری‌های ویروسی از خواص رزماری برای افزایش سرعت بهبودی بهره‌مند شوید. جوشانده برگ و ساقه رزماری به درمان گرفتگی بینی و قفسه سینه کمک می‌کند.
خواص رزماری در لاغری
پلی‌فنول موجود در رزماری، متابولیسم بدن را بالا می‌برد و باعث افزایش روند چربی‌سوزی می‌شود. از همین‌رو اغلب متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند از دمنوش یا چای رزماری برای کاهش اشتها و رسیدن به وزن ایده‌آل خود استفاده کنید. برای این منظور می‌توانید قبل از خوردن غذای اصلی یک فنجان چای رزماری بنوشید.
رزماری و آرامش اعصاب
یکی دیگر از خواص رزماری، استنشاق رایحه آن است که باعث کاهش سطح ترشح هورمون استرس (کورتیزول) در بدن می‌شود. اضطراب، استرس و موقعیت‌های دیگری که بدن را در حالت جنگ یا گریز قرار می‌دهند، سطح کورتیزول در خون را بالا می‌برند. این وضعیت می‌تواند ریسک ابتلا به استرس اکسیداتیو، افزایش وزن، بیماری قلبی و فشار خون بالا را افزایش دهد؛ بنابراین برای کنترل سطح هورمون استرس در بدن رایحه‌درمانی با رزماری را فراموش نکنید.
بیشتر بخوانید:خواص ازگیل برای مردان
خواص رزماری برای پوست
رزماری منبع غنی از آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند از پوست شما در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کند. رادیکال‌های آزاد اثر مخرب بالایی مانند پیری زودرس پوست دارند؛ از همین‌رو توصیه می‌شود تا این گیاه را به صورت جوشانده مصرف کنید تا از خواص رزماری در چای همچون کاهش التهاب، قرمزی و آسیب‌های پوستی بهره‌مند شوید. همچنین می‌توانید از مکمل‌های حاوی رزماری با خاصیت آنتی‌باکتریایی برای درمان آکنه و جوش‌های کیستی استفاده کنید.
رزماری برای ریه
استنشاق روغن رزماری به عنوان یک خلط‌آور قوی عمل می‌کند و می‌توان به کمک آن گرفتگی گلو بر اثر آنفولانزا، سرماخوردگی یا آلرژی را برطرف کرد. از طرفی خاصیت ضد عفونی‌کنندگی این گیاه باعث درمان عفونت‌های تنفسی و بهبودی آسم برونش می‌شود.
برای بهره بردن از خواص رزماری می‌توانید مقداری از روغن آن را در دستگاه خوشبوکننده یا تصفیه‌کننده هوا بریزید. همچنین جوشاندن چند قطره از روغن یا گیاه تازه رزماری درون مقداری آب جوش و استنشاق بخار آن به درمان اختلالات ریه کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:خواص رازیانه چیست؟
خواص رزماری برای زنان
این گیاه فواید شگفت‌انگیزی برای زنان دارد. یکی از مهم‌ترین خواص رزماری برای رحم است. به کمک این گیاه می‌توان عفونت رحم و مثانه را درمان کرد و دردهای پریودی را کاهش داد. همچنین استفاده از روغن رزماری می‌تواند به دفع استروژن اضافی از بدن کمک کند. اگر سطح استروژن در بدن زنان بالا باشد احتمال بروز بیماری‌هایی مانند ناباروری یا برخی سرطان‌ها افزایش می‌یابد.
سم‌زدایی کبد
یکی دیگر از فواید مهم رزماری برای بدن، افزایش متابولیسم چربی است. این گیاه ادرارآور است و می‌تواند به پاک‌سازی کبد کمک کند. از همین‌رو اطباء طب سنتی از گیاه رزماری برای درمان کبد چرب استفاده می‌کنند. شما می‌توانید با استفاده از روغن این گیاه یا تهیه دمنوش آن سموم مضر را از کبد پاک‌سازی کنید.
خواص رزماری برای مردان
مردان می‌توانند با نوشیدن چای رزماری از خواص بی‌شمار این گیاه بهره‌مند شوند. مهم‌ترین فواید رزماری برای آقایان عبارت است از:
- افزایش قوای جنسی
- درمان پروستات
- تقویت حافظه
- کاهش خطر ابتلا به سرطان در مردان
- درمان عفونت مثانه و کلیه
بیشتر بخوانید:خواص گل گاو زبان چیست؟
رزماری برای یبوست
یکی از بهترین خواص رزماری، درمان یبوست و مشکل هضم غذا است. فلاونوئیدها و سینئول موجود در این گیاه به درمان اختلالات گوارشی کمک می‌کنند؛ از همین‌رو گیاه رزماری در طب سنتی به عنوان یک معجزه برای درمان دل‌درد، اسهال، یبوست و نفخ شناخته می‌شود.
خواص رزماری برای دیابت
تحقیقات مختلف نشان داده‌اند مصرف چای رزماری می‌تواند باعث پایین آوردن قند خون شود. با مصرف جوشانده این گیاه، بدن گلوکز بیشتری را جذب سلول‌های عضلانی می‌کند که نتیجه آن مدیریت قند خون بالا است.
خواص دمنوش رزماری چیست؟
بهترین خواص رزماری خشک شده که از آن برای تهیه دمنوش استفاده می‌کنند؛ شامل موارد زیر است:
- تقویت عملکرد ذهن
- تسکین درد و درمان التهاب مفاصل، تاندون‌ها و حتی معده
- کمک به سلامت کلی بدن (این گیاه به عنوان یک دیورتیک طبیعی، ادرارآور است و به حذف سموم بدن کمک می‌کند)
- کاهش رشد سلول‌های سرطانی (آنتی‌اکسیدان قوی است)
- بهبود گردش خون در بدن و جلوگیری از تشکیل لخته (دارای اثرات ضد پلاکتی است)
بیشتر بخوانید:عوارض دانه چیا
طریقه مصرف رزماری
طعم و بوی شگفت‌انگیز این گیاه باعث شده تا افراد زیادی از آن به عنوان ادویه استفاده کنند و از خواص رزماری در غذا بهره ببرند. شما می‌توانید از این ادویه برای تهیه انواع سس‌ها، پیتزا، پاستا، استیک، کباب، سوپ‌ها و… استفاده کنید.
همچنین رزماری به صورت چای یا دمنوش قابل استفاده است که خواص آن برای درمان برخی بیماری‌ها معجزه می‌کند. برای تهیه دمنوش این گیاه باید یک قاشق غذاخوری رزماری خشک را همراه با یک لیوان آب جوش درون قوری بریزید و اجازه دهید به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد.
علاوه بر کاربرد خوراکی می‌توان رزماری را به صورت استعمال روی پوست یا به شکل استنشاقی مورد استفاده قرار داد. ترکیب روغن این گیاه با شامپو یا ماساژ آن بر روی پوست سر به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند.
آیا مصرف رزماری در بارداری و شیردهی مجاز است؟
مصرف بیش از اندازه این گیاه در دوران بارداری می‌تواند منجر به سقط جنین شود؛ بنابراین زنان باردار نباید از مکمل رزماری و دمنوش آن در این دوره استفاده کنند. مصرف این گیاه به عنوان ادویه در غذاها بلامانع است. همچنین به دلیل عدم وجود تحقیقات کافی، توصیه می‌شود زنان شیرده در مصرف رزماری زیاده‌روی نکنند. بهتر است در مورد دوز مناسب این گیاه دارویی با پزشک متخصص زنان یا دکتر طب سنتی مشورت کنید.
خواص رزماری در یک نگاه
گیاه رزماری را می‌توان به عنوان طعم‌دهنده، دمنوش، خوشبوکننده و یک ترکیب درمانی مورد استفاده قرار داد. خواص رزماری از نظر طب سنتی طیف گسترده‌ای دارد و تحقیقات علمی فواید آن را برای درمان برخی بیماری‌ها تایید می‌کنند. با این حال بهتر است در مصرف این گیاه دارویی زیاده‌روی نکنید؛ زیرا با وجود اینکه رزماری گیاه بی‌خطری محسوب می‌شود اما با مصرف بیش از حد آن احتمال بروز واکنش آلرژیک در برخی افراد وجود دارد. شما می‌توانید برای اطلاع از مقدار مناسب مصرف رزماری با یک متخصص تغذیه آنلاین مشورت کنید.
برای این منظور به وب‌سایت دانشگاه مجازی سر بزنید تا با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر تغذیه سنتی آشنا شوید. دانشگاه مجازی این امکان را برای شما فراهم کرده تا ضمن بررسی نظر سایر کاربران، در صورت تمایل برای مراجعه حضوری یا مشاوره تلفنی، متنی و تصویری نوبت بگیرید.
سوالات متداول
روش مصرف این گیاه به هدف شما بستگی دارد. به عنوان مثال روغن گیاه رزماری برای سلامت پوست و مو مناسب است. همچنین این گیاه را می‌توان به شکل دمنوش، روغن یا ادویه برای درمان برخی امراض استفاده کرد.
برگ‌های خشک‌شده این گیاه همچون رزماری تازه فواید زیادی دارند. شما می‌توانید رزماری خشک‌شده را با اهداف درمانی در انواع غذاها یا به عنوان دمنوش مورد استفاده قرار دهید.
زنان باردار، زنان شیرده، مبتلایان به صرع یا بیماری‌های تشنجی، بیماران قلبی، افراد مبتلا به اختلالات خونریزی و بیمارانی که به گیاهان خانواده نعناعیان آلرژی دارند.
منابع: webmd | intrepidmentalhealth
